Click here to send us your inquires or call (852) 36130518

[ECHO �LONSKA]  [�LONSKE FORUM]  [�LONSK]  [RUCH AUTONOMII �L�SKA]

« IMPRESSUM

KONTAKT

post@EchoSlonska.com

2 - 12/2001

ECHO �LONSKA

« nazot do rubriki Vita


Witejcie, zo�cne Panusie i zo�cni Pano�ckowie!

Gesichta, jakby tak wsystko do kupy polico�, �o�ymno�sto� - a drugo� przed konkurs w Ugianach - coch jong w roku Pa�skyng dwatysionceajedyn napiso�, nie, izby juza� jaki tang prajz wyscyrza� abo inksyng ludziong na przyk robi�; tez ni, izby�ta sy mnong mieli �ostuda - a jus wcale, bo mi sie chopki stawiajong - yno jedinie po to, izby era i kwo�lba nasej �lonskej go�dki jescy i wtedy dalyj trzwa�y, jakby no�s tak, cego Boze nie dej, ro�z casu brachnon� mia�o.

�o�skygo roku ejch Wong wytuplikowo�, jako to bo�o s tyng mojyng pokrewiy�stwyng z �obioch stron, co Wong na bezrok banang �ozprawio� - sie Wong tang na bezrok jescy co �ozprawio� banang - to przecyto�cie na ko�cu, a dzisiej po�ozprawiong Wong �o �askowicach, skond ejch je.

Na ja, dy� by tang yno jescy s�o co go�da� �o przijo�cielstwie, juz bez to, bo �od casu jak zejch wons zgolo�, to co do zdrzo�dka zajrzang, to mi sie moj starzik spomino�, a to bez to, bo mi ro�z we �opolu za �odrong - to be tera ze dwadziej�ciapiyn� lo�t tymu - taki jedyn saprama�ski chacho�r pi�ciong w ta moja niewyparzono� gambu�ka chlustnon i wargang �ozwalo�. �od tego casu zejch je nacechowany - mong na tej wiyrchniej wardze takong �ramang, tak jak moj starzik.

Moj starzik ale do jego �ramy nie psziso�, bo sie po nocach po �opolu za �odrong plont, yno na piyrsej wojnie; a to bo�o tak: Jak sie tyn moj o�pa musio� do tego wojska stawi�, izby na tang wojnang i�, to �on tang mozno blank scej�liwy nie bo�, ale sie pomy�lo� tak: „ Ky jus, to sie aby tyn Paris �obo�cang, te francusky �opole” i, tak pociesony, posed na tang wojnang.

No i richtich: Zrobio� ci tyn jego regimynt durchmar� bez co�kong Belgijo� i ��wier� tej Francyje as do tej Marnej Rzyki - �onang tak mosieli mianowa�, bo abo tang ryby wyzdycha�y, abo wody brachowa�o - skond juz te wieze �od Pariza wida� bo�o. Tang sie ale te Francuze postawiyli i zrobio�a sie haja co niemozno. Moj o�pa tang zo�dyn riza nie bo�, ale jednak prawy chop �lonski, s tej zorty, co to handbala gno�tkoma gro� a hula - hop ryfong �od �ela�nio�ka ta�cuje i to sie tang tak do� �od tych Francmanow �oganio�; ale dy� go tang jednak potyn jedyn taki francuski wypo�l bajonetyng w gambang bodnon i bardzo paskudnie �okalico�. Moj starzik nie do�, ze po�ra zambow stracio�, to jescy i tydnioma gris na mlyku a papinki jo�da� musio� a potyn co�ky zyciy gebis nosi�.

Ty, co wy na to powiyta: Cowieka bajonetyng w gambang dziobnon�! Nie powiang, zeby tang w purzitek, ale w gambang! Taky co�ka to �wiat nie widzio�. I to po tela tyn moj starzik do tej Francyje sed. Zeby tak bo� aby te francusky �opole widzio�, ale i to yno z daleka1.).

Ale wro�ma sie do tych mojich �askowic.

�askowice to je bardzo staro� wiej�, ale we papiorach song piyrsy ro�z spomniane dopiyro w roku Pa�skyng tysioncdwastaadwadziej�cia�o�ym, to znacy, jescy zani te Mongo�le do no�s przi�li, co to �wiyntej Jadwidze jejyj chopa, a nong ksiyndza na jy�owskyng mostku zatukli, �o cyng jo� we jednej mojej inksej gesichcie spominong.

�on tes, tyn Hejdlin chop, przido� tang urkondang tego Ka�miyrza, chopca �od Miynska �opolskygo i jego Ludmiyle, co to te �askowice tyng siostrong zo�konnyng fondnon jak jejich klo�stor z Rybnika do Carnowonsow przenios, we tysioncdwastaatrzidziestyng�wortyng roku we inksej urkondzie za pro�dang. We tysionctrzistaatrzeciyng roku spomnio� �askowice biskup z Wroc�awia2.), bo musieli my na niego �tojer p�aci�, a sterno�stego stycnia tysionctrzista-siedymdziejsiontegosostego roku ercprister z �olesna po�wiadco�, ize myng no�lezeli do parafii Jy�owa, do ftorej wierzang wtedy tez i Ugiany no�leza�y. Potyn, jak Mo�rcin Luter przised, to byli myng tez jaki� cas wanieliki, ale dy� hnet tyn gro�f von Do�na3.), co to na piyrse jedno taky poga�sky miono „Hanibal” mio�, s no�s za� dobrych katolikow zrobio�, jednak jescy we tysioncsej�set�o�ymdziejsiontyngsiodmyng roku po�ra wanielikow we dworze bo�o a i Zydow we wsi mozno ze siedymno��cie.

Jo� tang tera na Miymcach takong jednang gro�fkang von Do�na znong, frojntlich, nie idzie pedzie�,a i fajno� je, go�do� s cowiekyng jak rowny z rownyng, i bez „pon”, a piyrwej to te gro�fy a barany sie nami podo�rzali bo sie cowieka za nic mieli. Ja.

We wojnie trzidziestoletniej, co to nieftorzi na niang „drajsigjeriger krig” go�dajong, mieli my w �askowicach tak do� pokoj - cho� tak richtich dopiyro po roku Pa�skyng tysioncsej�setasterdziestyngpiontyng, jak myng do polskygo krola za fant4.) przi�li, bo to juz zo�dyn z rajchu nie �mio� nong w nase sprawy bar�ozy�.

Jak zej�cie, miy�e Suchace a jescy miylse Suchacki, na pewno jus spomiarkowali, kranci sie ta ca�o� �askowsko� kro�nika majstyns �o siostry zo�konne, ko�cio� a faro�rzickow. Momy ci tez w tych nasych �askowicach fajnisty stary ko�cio� ze drewniannych bo�li, ftory to te rostomajtne in�pechtory zawse tes spominajong. To znacy, momy tera we �askowicach dwa ko�cio�y, bo dwadziej�cia lo�t tymu sie bo� nas faro�rz wyrychlo� i zacon stawia� nowy ko�cio� ze ceg�y a blokow. Ludzie piyniondze zbiyrali a robiyli cho�by wy�cigowce, bo no�rod je u no�s robotny, jejdynfals tak dugo jak mu za du�o wypi� nie do�s. No i postawiyli ci tyn nowy ko�cio�, ale jo� wong sang nie �o tyng nowyng yno �o tyng staryng ko�ciele ze tych drewnianych balkow chcang �ozprawia�.

Stoi ci tyn nas stary ko�cio� na Niwach - Niwy to je we �askowicach taky co�ka jak Weso�o�; to znacy, jak we Gliwicach �abandy a we Chorzowie Batory a w �opolu Chabry - kole tego ukrantu na Klapac, miyndzy blank starymi lipoma. Nieftore te lipy to song taky robe , ize musis �o starej Ga�dzinej my�le�, jak jy widzis; �ona tes bo�a tako� spa�no�. Corny je, tyn nas ko�cio�, smo�ong poterowany, izby go robo�ki nie zezar�y a przikryty je skud�oma. Mo� �o�ymrogato� wieza a na pojstrzodku dachu mo� jescy jedna wieza, na niang sie go�do� rajter, �ona jes tak konsecek podobno� do cebule, jak to te wieze we Rusyji. W niyj to tyn stary Grziwo�c sie skrywo�, jak ze frontu uciek, bo mu sie bo�o zmiyrz�o kano�nynfuter markiyrowa�.

Jak tyn nas ko�cio� we tysioncsej�seta�o�ymdziejsiontyngpiontyng roku zacli budowa�, to to bo�o tak: Na tyng placu, dzie �on tera stoj, sto�a staro� drewnianno� kaplica ze �olto�rzyng po�wiynconyng �wiyntej Jadwidze i ze groftong w pojstrzodku podogi, �o ftorej Wong jescy banang konsek nieskorzyj �ozprawio�. Tyn nowy ko�cio� ale chcieli te stare �askowiki postawi� na tej drodze za wsiong jak sie do Mlynka jedzie, na tyng placu, ze ftorego tak dobrze wida� i Tu�y, i Weso�ong - a piyrwej jescy i Fry�owniang zani jong �ozbulyli w drobny mak.

No i dobrze: Naswo�yli te �askowiki na tyn plac dambowych �tamow, �obciesali jy, narzli balkow ,bo�low, deskow i �obrzinkow, i tera dejta pozor: W te rano, jak ciej�le przi�li na tang ba��telang, izby kalonkang wywionza�, coz widzong?! Balkow niy ma! By sie nie chcia�o hnet uwierzi�, ale w tej nocy przed tyng przenios�o ci te balki na tang gorkang, dzie yno jescy ta staro� kaplica sto�a. Ludzie nic, yno, jak sie juz do� nadziwali, pozaprzongali konie i wo�y do wozow i przewio�li za� te balki na tang nowo� ba��tela. A ize z tyng roboty bo�o kopa, to sie ze�miyli i po�li spa�. Ale dy� skoro sie na drugi dziy� �ozja�nio�o, za� to samo: Balki juza� przeniejsone na gorkang! Jescy barzyj sie ci ludzie dziwali, niejedyn juz dosto� ze strachyng do cyniynio� i mu sie zac�y kolana trzon� a galo�ty lo�ta�, ale dy� swio�li te balki jescy ro�z na tyn nowy ba�plac. Nic nie pomog�o: Na trzeci dziy� bo�le bo�y juza� na gorce. Tera ludzie nic, yno zerzykali litanijo�, �ozebrali ta staro� kaplica i postawiyli na jejyj miejscu tyn nowy ko�cio�. Ze robotong byli fertich w roku Pa�skyng tysionc-sej�seta�o�ymdziej�ontsej�. Tyn rok je wyrzniynty na tej balce, co dekang trzimie w pojstrzotku ko�cio�a. Z tego, co ci ludzie z tej piyrwejsej kaplice do tego nowego ko�cio�a przenio�li, to tyn �olto�rz tej �wiyntej Jadwigi musio� sie z casyng �osso�, bo go juz do�wno niy ma, ale tyn zwon ze tysioncsej�set-asostego roku, co go to �o tyn cas Jakub Gec5.) we Wroc�awiu ulo�, yno jescy we wiezy wisi. To widzita, skond go to te nase starziki przisarpali, cho� drogi wtedy nie yno do tego Wroc�awia liche bo�y, nie tak jak to tera. Nie chcia�o by sie tang dzisiej zo�dnymu po zwon do Wroc�awia jecha�! Cho� yno �od cha�py do cha�py to tera leda skalco�k a�to�yng jedzie, bo mu sie nie chce konia do woza zaprzonga�. Ja, tak daleko myng przi�li, chopie.

Tak jak juz w tej starej kaplicy, tak i w tyng nowyng ko�ciele, co to do dzisia stoj, je w pojstrzotku podogi ta klapa do tej starej grufty, a w niyj lezy ta �askowsko� Smier�. A przis�a nasa zo�cno� wiej� do niyj tak:

We roku Pa�skyng tysioncsej�seta�osmyng przejyjzdza�a bez �askowice ze jejyj sogoma, co�foma i co�kyng dworyng jedna wielko� pani. Juz do tych nasych �askowic przijecha�a do� tak �okapica�o�, a potyn sie blank �ozchorowa�a i juz tez nie wyzdrowia�a, yno umar�a ci we tej nasej wsi i tang jong tez pochowali. A dzie? We tej grufcie pod tong starong kaplicong, nad ftorong ludzie potyn tyn nowy ko�cio� wybudowali co tera tes juz stary je. Ale nie my�lta, ize �ona sie tang, jak to kozdy nieboscyk, �ozlejcia�a, ni: Do dzisia jescy umiys pozna�, jako� staro� i sie za zywota fajno� bo�a, bo je tak zasosono� choby to te egipsky farony, cho� bez rostomajtnych tang woniad�ow a balzamow, yno tyn �askowski luft a tyn �askowski pio�sek jyj tak flo�zong.

Jescy jedyn trup we tej grufcie lezy, ale nie tak dobrze utrzimany, bo �on prawie pod tymi �paroma w pododze lezo� i to na niego tyn maras kapo�, co go ludzie przi lichej pogodzie na trzewikach do ko�cio�a wewlykli. To mo� by� pewnie� ta muter �od tej �askowskej Smierci abo inkso� jako� krewno�, abo mozno ta ha�ptmanka �od tych co�fow; tela yno je zicher, ize �ona razyng � niong po�mierci� mia�a. Taki jedyn, co sie to przed piyrsong wojnong �askowicoma interesjyrowo�, wyno�d w Berlinie, ize ta �askowsko� Smier� bo�a za zycio� gro�fka a zwa�a sie Bregita Buchta von Buchtic6.). �ona mia�a pewnie� umrzy� na poki abo na pest i jescy du�o inksych ludzi mia�a zarazi�; to na pewno bez to nazwali jong te stare �askowiki „�askowsko� Smier�”.

Po wybudowaniu tego nowego ko�cio�a ucich�o ci do� tak we tych nasych �askowicach, aze do tysioncsiedymsetsetsterdziestegodrugygo roku jak myng do Starego Fritza przi�li. U cysaro�kow bo�o jak bo�o, ale tera sko�co� sie ro�z na zawse tyn cas �okrong�ych rogow, lewo bo�o zawse na lewo, prawo na prawo a dbali �o to roztomajtne in�pechtory, ftorych ej� piyrwej sie tang jednego za ruski rok, a tera coro�z to wiyncej po �askowicach - a i nie yno po �askowicach - lo�ta� widzio�.

W tysioncsiedymset�o�ymdziejsiontyngtrzeciyng roku przejyjzdzo� bez �askowice Stary Fric. Nos to �on juz zawse choby klamka �od zo�krystyje mio�, ale �o tyn cas to �on jus tes i �od tej rojmatyki choby jaki podciep pokrancony bo�, bo to na trzi lata przed jego �mierciong bo�o. Nocowo� tez u no�s, ale zo�dyn nie wiy jus dzie: Sie tang w kacmie u Wi�anowskygo abo u Eliasa bo na banie u File jescy wtedy wierzang gospody nie bo�o. Ale mozno musieli mu tez te jego sugi na tyn noclyg postawi� ekstra celt, s furyje, rozumiys, bo to takymu srogymu, cho� �od rojmatyki pokranconymu fyrstowi, co to aze krolyng je, �owies w rzici gro�, niepro�wda. A sie tang tyng staryng �askowikong na wiecor na jego flejcie7.) zagro�, to tego tez juz zo�dyn nie wiy.

Dziewiontego lipca tysionca�oziymset spo�d we �askowicach gro�d srogi jak jajo; ale nie kurzy, yno gansiy abo ha�dyce. Potuk�o krowy i cielynta na �onkach a zboze na polach wymocio�o do kna. Ludzie dugo musieli godowa�, niy mieli co do go�rka wrazi�, lebioda i inkse ziely warzyli, izby yno przezy�. Do dzisia je we �askowicach taky co�ka jak „Gradowe Swiynto”, to znacy, we rocnica tego niescej�cio� jes �odprawiano� mso� do Matki Bozej Gromnicej, izby taki gro�d juz nigdy na �askowice nie �lecio�.

W tysionc�o�ymsetdwudziestyng�osmyng roku, po piynset a mozno i wiyncej latach, w�on no�s biskup �od Jy�owej i przi�li myng do budkowskej parafii, a we tysionc�o�ymsetdziewiyndziejsiontyng�osmyng, jak moj starzik mio� dziewiyn� lo�t, do tulskej, bo tang tulski baron, co dzieci, to znacy w�o�snych erbow, ftoryng by jego dwor przepisa� umio�, niy mio�, ko�cio� bo� w roku Pa�skyng tysionc�o�ymsetapiyndziejsiontyngsiodmyng wybudowo�, a to, izby tak Pon Bocek sie smiy�owo� i ta baranka jednak jaky ma�e porodzio�a. Ko�cio� tulski fajnisty je, stoj do dzisia, ale baranka dzieci jednak jak niy mia�a tak niy mia�a,

tak, ize von Blacha Wartynbergong majynta da� musio�, i bez co ta nauka, ize s Pon Bockyng ge�eftow jak na ko�skyng handlu robi� nie idzie.

I tak to jus tera �askowice przes�o sto lo�t song parafia Tu�y.

W tyng samyng roku tysionc�o�ymsetadziewindziejsiontyng�osmyng bo�a �otwarto� ban�treka z Jy�owej do Kluzborka, a �askowiki, co to naro�z z Budkowikoma i Tulo�koma tyn srogi wa� bez te �onki miyndzy Rogyng a tulskyng lasyng usypali, bez ftore tez nasa rzyka ciece, dostali fajnisty nowy bancho�f.

Jak tyn piyrsy cug z �opolo� do Kluzborka sed, to du�o ludzi pos�o nad te glajze, izby go �obo�cy�; tak tez i Mruga�a ze Nowych Budkowic ze staryng Pluskwong, jego songsiadyng. I richtich: Jedzie ci tyn cug �od Ka�ow, sapi, gwizdze a smandzi w pigu�y. Nasych dwoch �oglondacy, jak to �obo�cyli, strach sjon i go�do� Pluskwa do Mruga�y: „Jozef, uciekejma, bo jak �on sie udo� sang tong halejong, to je po no�s, a my momy perzeca �oba kobiyty i dzieci a i pofutrowa� dzisiej tez myng jescy nie pofutrowali!”

Ja, tak to bo�o ze postympyng u no�s w doma.

W tysioncdziewiy��setapiontyng roku d�wigli �askowiki jejich we tysionc�o�ymsetasterdziestyngsostyng roku wymurowano� sko�a; pomo�go� przi tyng moj starzik, co prawie bo� niedo�wno � niyj wysed.

�od tysioncdziewjy��setsterno�stego do tysioncdziewiy��set�o�miyno�stego roku bo�a piyrso� wojna, trzidziej�cipiyn� chopcow z �askowic pad�o. Majong tera fajnisty pomnik pod ko�cio�yng na �askowskyng kiercho�wie.

Po piyrsej wojnie przis�y niespokojne lata ba�tu ; dwoch chopcow z �askowic przis�o bez to �o zyciy.

Potyn bo� tyn zbonik na regiyrongu i drugo� wojna, co �askowikow, jeli tang styknie8.), �o�ymdziejsiont chopa kostowa�a a we stycniu tysioncdziewiy��set-asterdziestegopiontego roku przi�li Rusi do wsi.

Dziwi to bo� no�rod i napuscony, ale dy� tang w tych nasych �askowicach za kans tej skody jednak nie narobio�; ani tej grufty w ko�ciele nie �otworzo� i tych niebosckow nie wywlyk, ani, dziynka Bogu, zo�dyn bez niego �o zyciy nie prziso� jak to kaj indziyj, niepro�wda.

Kans by jescy �o tych Rucho�lach s�o go�da�, ale jo� sang yno �o tyng jednyng spomniang, co to Hejdka Gatnercykowa przi krancyniu zym�ow na flaj�brejtki - ja, zym�ow, bo miynso wtedy ma�o fto mio� - dopo�d i jyj ta flaj�masina porwo�, a to bez to, bo �ona przi tej robocie radio, cho� blank po cichu, sucha�a a tyn Rus mosio� kiedy� co� �o gramafonie s�yse� i my�lo�, ize ta muzyka s tej masinki s�ycha�. Na wiecor na kwatyrze przi gorzo�ce chcio� tyn ruski wojo�k swojyng kamratong tyng gramafonyng zagra� i sie palcyska u ranki umelo�.

No a po drugej wojnie przis�a �ajka, Gagarin, piyrsy telewizor do �askowic, asfaltowo� �usyj, pralki, lodowki, „Solidarno��” i konkurs w Ugianach.

I to tela �o �askowskej kro�nice. To znacy, �o tej pisanej, urzyndowej. Jes jescy jedna, niepisano� i nieurzyndowo�, �o babo�kach i inksych strachach, heksach, Zytniyng Dziedzie, Mamonie, Meluzynie, kacmisku, �ortach, dio�skach i satanach, zbonikach w nasych lasach, rostomajtnych wigejcach i �o pieronie, co w strom na �obro�zkowej Haleji strzelo� i porambio�rki pokalico�. �o tyng wsystkyng Wong ale banang na drugi rok �ozprawio� - jeli Wong tang na drugi rok jescy co �ozprawio� banang.

Na koniec, zo�cne suchace i zo�cne suchacki, jedna delikatesa. Nachachnon zejch ci sie ro�z za modu jednang dzio�chang �od Ko�lo�, Jagnysa jyj bo�o. Tera dejta pozor: �ona si�ang jad�a, mie bardzo rada we salonice widzia�a, przi prziwitaniu zawse pluskotang da�a a jak sie strojo�a, to sno�zo�a przi tyng a sno�zo�a. Tera wong to przetomacang na nasang �askowskong go�dkang: �ona kans jad�a, mie bardzo rada we ancugu widzia�a, przi prziwitaniu zawse kusika da�a a jak sie strojo�a, to maca�a sie przi tyng a maca�a.

To widzita, jako� to ta nasa �lonsko� go�dka je bogato�. Ale nie my�lta, ize to je zawse dobrze: Dy� prawie bes te rostomajtne go�dki myng sie s tong mojong Jagnysong ro�z przi fesprze swadzili. Tak ci sie �oskokocio�a, ize jo�, izby nie nachyta�, �tiftowa� poso� i bez toch buty spo�lo�, bo �od tego casu nie chcia�a jus nic �o mje s�yse� i ani mje do cha�py nie wpo�cio�a ani na �oseji nie grisowa�a, �got taki jedyn.

Zo�cne Panusie i zo�cni Pano�ckowie - jo� je fertich. Patrzcie tang jako.

S Pon Bockyng. A nie zapomcie pozdrowi� w doma.

Alfred Bartylla - Blanke


Przypisy:

  1. Autor wychodzi z za�o�enia, i� nie wszystkim Czytelnikom spodoba si� spos�b, w jakim opisuje tutaj tak traumatyczne wydarzenia jak bitwa nad Marn�. Z tego to powodu pragnie on wyja�ni�, i� na�laduje tutaj - jak i w ca�ej jego tw�rczo�ci w gwarze �l�skiej - ton narracyjny uczestnik�w p�l bitew pierwszej wojny �wiatowej, a przedewszystkim nast�puj�cych, mu osobi�cie znanych pan�w: Aleksandra Bie�ka vel Bittnera, Jana R�yczki, Andrzeja Po�piecha (wszyscy trzej z Laskowic) jak i pana Karola Sopperta z Je�owej.
    W og�le wyr�nia�o si� pokolenie, do kt�rego nale�eli wy�ej wspomniani panowie, a kt�rego ostatni przedstawiciele odchodzili od nas w latach siedemdziesi�tych zesz�ego stulecia, pomimo straszliwych do�wiadcze� zar�wno I jak i II Wojny Swiatowej, szczeg�lnym spokojem ducha, kt�rego Autor nie napotka� u �adnej z nast�pnych generacji.

  2. Wed�ug Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, cytowanej w Chronik des Dorfes Laskowitz (Kronika wsi Laskowice) pana Bernharda Pluskwika, kt�ra jest wraz z kronik� Laskowic, napisan� przez pana Daniela Pacha, k��bkiem przewodnim niniejszej pracy.

  3. Karl Hannibal Burggraf von Dohna, nieub�agany bojownik kontrreformacji, kt�ra to w�a�ciwo�� przynios�a mu przydomek „Uszcz�liwiacza”.

  4. Ksi�stwo Opolsko Raciborskie, w granicach kt�rego le�a�y Laskowice, by�o w latach 1645 - 1660 lennem polskim.

  5. Poprawnie po niemiecku: Jakob G�tz

  6. Poprawnie w j�z. niemieckim: Bregitta Buchta von Buchticz, wed�ug E. Widery w Oppelner Heimatblatt 1926/27, nr.6

  7. Fryderyk II, zwany Wielkim, kr�l Prus, by� znanym mecenasem nauki i sztuki. Osobi�cie komponowa� i gra� na flecie.

  8. Wed�ug Daniela Pacha w Kroniki Laskowic, Oleska Gazeta Powiatowa, 3(29), 3.2001. Liczba, by� mo�e, nie�cis�a, zani�ona, gdy� ustalona dopiero w latach dziewi��dziesi�tych dwudziestego stulecia.


Dieser Wettbewerbstext wurde am 25.11.2001 in Lugendorf mit dem 3-ten Platz ausgezeichnet.


 

 


« zur�ck zur Rubrik Vita

[ AKTUELL ]  [ POLITIK ]  [ EKO-NOMIA ]  [ HISTORIA ]  [ Z ARCHIWUM ]  [ KULTUR ]  [ PUBLIKACJE ]  [ MINIATURY ]  [ VITA ]  [ HUMOR ]
[ REAKCJE ]  [ DEBATA ]  [ Z FORUM ]  [ INFORMACJE ]  [ OFERTY ]  [ INDEX ]  [ FORMAT-A4 ]  [ ARCHIV-2001 ]  [ SUCHEN ]

Addmotor Electric Bike| Electric bike shop / electric bicycle shop Electric bike review| Electric trike| Fat tire electric bike| Best electric bike| Electric bicycle/E bike| Electric bikes for sale| Folding electric bike| Electric mountain bike| Electric tricycle Mid drive electric bike| Juiced Bikes Pedego Rad-Power

Tomtop| Online shop| Online Einkaufen

地產代理/物業投資| 租辦公室/租寫字樓| 地產新聞| 甲級寫字樓/頂手| Grade A Office| Commercial Building / Office building| Hong Kong Office Rental| Rent Office| Office for lease / office leasing| Office for sale| Office relocation

DecorCollection European design furniture| sofa hk| sofas| beds| coffee tables| dining tables| dining chairs| sideboards| furniture hk| Cattelan Italia| Koinor

International schools hong kong| Wycombe Abbey| private school hong kong| English primary school Hong Kong| primary education| boarding school Hong Kong| Wycombe Abbey School

邮件营销| 電郵推廣| 邮件群发软件| Email Marketing| 搜尋引擎優化 SEO