Karneval - �miyj, lachej sie wiela ci cza, -
ciysz sie �yciym - Hellaauuu
Karneval w Heimacie abo karnawa� w Domowinie
czy prywatnej, lokalnej, ma�ej �ojczy�nie
Kolyndowe �piyfki �piywali my do 6.Januara, teroski
pszisz�a kolyj na karnawa�. Bo popielec momy jus 13. Februara. I cho�
Slonzoki z calu�kom Polskom kolyndujom prawie do 31.1. na rostomajtych
konkursach ch�ralnych - podczimujonc ta atmosfera - co my f Adwy�cie
nadrobili.Bo i za Odrom som bogate, piykne pie�ni adwyntowe, za� w Polsce
som zato skoczniejsze kolyndy. Teroski za Odrom �piewo sie jusz karnawa�owo
- i to kca Wom pokoza�.Bo jus 21 i 22. Januara �piywom w chorze 2 koncerty
po 3 godziny, a do tego Marysie�ka z jej gwardiom, huzarami. Ta tradycja jus
�ot 100 lot - w mudurkach jak za Starego Fritza w Prusach, kaj i my byli, i
tak sie �osta�o w mundurkach �o�to-niebieskich f farbach Slonska - tes
widzymy.Pszet popielcym w poniedzia�ek je tzw. Rosen-Montag na Westfalii, kaj
je wolne �ot roboty - i idzie sie na Rosenmontag-Zug , pochod. Wszjyscy sie
wygupiajom, �piewajom, sie ca�ujom, ko�dy je pozytywnie przija�nie
nastawiony. Ale i wytykajom w wicach, co le�y im na sercu. Tu niy cza sie
fstydzi�, mogiemy wali� �lonskom gwarom wiela cza - na tym tysz polega
karnawa� - czu� sie jak u siebie w doma - DOMOWINIE. Teroski pozwalom sie
Wom da� pora karnawa�owych �piywek, kiere jusz 10 lot �piywom w chorze
mynskim Bayer-Lev. Tematyka jest �yciowo: o mi�o�ci, tradycji,
przywionzaniu do miasta, mi�o�ci do Heimatu, jak u Wos do DOMOWINY, tam kaj
sie urodzili�cie. Ci co na Slonsk przyszli, je to dlo nich tzw: „ma�o
�ojczyzna”, kaj walczom o forsa, robota, stanowisko, politykujom, po
prostu walczom o przetrwanie- stont ta �ojczyzna - ma�o.Przibysze, czyli ci
z tej „ma�ej” niy kfapiom sie do mi�o�� do tyj ziymi - jak to
pokazujom te pie�ni. Na Wos spoczywo �odpowiedzialno�� - dalij ta tradycja
kultywowa� - jak to poni�ej pokazuja! Alym jes rot, isz wiycie, �o co idzie
f karnawale - Hellau Wos witom, i se po�piywomy:
1.
Kumm, loss mer fiere, nit lamentiere
jet Spass un Freud,
dat h�t noch keinem Minsch jeschad.
Denn die Trone, die do laachs,
musste nit kriesche.
Loss mer fiere op k�lsche Aat. |
Po�cie, pofajrujmy i niy lamyntuj
troszka szpasu i uciechy,
Co jesce �odnymu cz�ekowi niy poszkodowa�o.
Bo tfoje p�aczki ino ze �miychu,
A niey s beczynio sztamowa� majom
Pofajrujmy na sposob jak w K�ln. |
2.
Echte Fr�nde ston zesamme,
ston zesamme su wie eine Jott un Pott.
Echte Fr�nde ston zesamme,
es och dih Jl�ck op J�ck un l�uf die fott.
Fr�nde, Fr�nde, Fr�nde en dr Nut
Jon�er hundert, hundert op e Lut.
Echte Fr�nde ston zesamme,
su wie eine Jott un Pott. |
Prowdziwe pszijaciele czimajom razym,
Czimajom cusamyn jak Bog i Gornek
Prowdziwe kameraty czimajom ze sobom
Nawet kiej szczy�cie je w drodze abo ci uciyk�o.
Kumple, kumple, przijaciele zawsze w poczebie
Setki lot, jak ta staro miarka do mielynia bonkawy
Prowdziwe Frojndy czimajom cusamyn,
Jak Bog dlo nasego ducha i gorczek jod�a dlo cia�a. |
3.
Dicke M�dchen haben sch�ne Namen
Hei�en Tosca, Rosa oder Carmen
Dicke M�dchen machen mich verr�ckt
Dicke M�dchen hat der Himmel geschickt!
|
Pulchniutke paniynki majom gryfne namen
Nazywane: Tosca, Rosa czy Carmen
Grubiutke paniynki robiom mje zwaryjowanym
Pulchniutke paniynki z nieba nom zes�ali!
|
4.
Aber heut - sind wir fidel
- ein Herz und eine Seel.
Heut� zieh�n wir los! Heut� wird gelacht!
Heut� machen wir�ne tolle Nacht. |
Ale dzisioj som my weseli
- z jednym wspolnym sercym i duszom
Dzisioj idymy zaczyna�. �o bydzie dzi� chichranio!
Dzisioj se zrobiymy fajno noc. |
5.
Ov kr�zz oder quer,
ov Kn��ch oder H��r
mer losse nit, un losse nit vum Faster leer�!
A ju ja, a ju ja, jetz gehts wieder ju ja,
jetz jeiht et lo�!
Denn einmal nur im Jahr ist Karneval,
ist Karneval am Rhein! |
Abo na kszisz,abo na szago
eli to ch�opek eli panoczek
My niy dopuszczymy by� ta noc sza�u opu�ci�
A ju ja, a ju ja, teroski za� robiymy a ju ja,
teroski idzie na fest!
Bou ros w rouku je karnawa�,
je karnawa� nad Renem |
6.
Ja das ist K�ln,
die sch�nste Stadt am Rhein!
Und nur in K�ln - da m�chte� ich immer sein. |
Ja, to je Kolonia
nojgryfniejsze miasto nad Rynym!
I ino w Colonii - tam chca zawdy by�. |
7.
N�ngzehnhundert Johr
steiht uns� K�lle am Rhing
N�ngzehnhundert Johr
Sin mer jeck am Rhing! |
Dziewiyntno�cie wiekof
stoji dlo nos Colonia nad Renem
Dziewiyntno�cie wiekof
Som my zwariowani nad Rynym. |
8.
Laache, b�tze danze,
springe dun mer jo h�ck,
noch ens hundert Johr,
levven andere L�ck! |
Smiychy, kusiczki i ta�ce,
nie �opuszczajom nos dzisioj,
cho� po stu rokach,
�yjom tu insze ludzie. |
9.
Wasser vun K�lle es jot
Oh leever Jott jevv uns Wasser
- denn janz K�lle - h�tt Doosch!
Oh leever Jott jevv uns Wasser
- un helf uns uss dr Nut!
Dat Wasser vun K�lle es jot! |
Woda z Colonii je dobro
Oh kochany PonBoczku dej nom wody
- bo calu�ko Colonia - mo pragniynie!
Oh kochany PonBoczku dej nom wody
- i pomo� nom f tyj biydzie!
Ta wodzicka z Colonii je gut! |
10.
Et gilt et Brauchtum zo bewahre
Dat uns jo all am H�tze Litt,
et gilt et Brauchtum zo bewahre
weil et nor einmol K�lle jitt |
Som bogactfa kiere cza chroni�
to nom wszyskim na sercu le�y,
som bogactfa kiere cza chroni�
bo ty� ino jedna Colonia istnieje. |
11.
Jede St�in en K�lle ess e St�ck vun
deer
Jede St�in en K�lle zeug vun Ruhm und Ehr�.
Mag einer Laache un meint dat w�r gestrunz,
en jedem St�in vun K�lle l��v e St�ck vun uns. |
Ko�dy kamiy� w Kelln je czonstkom i
tfojom
Ko�dy tyn kamiy� pokazuje s�awa i honor
Polub sie �mio� i miej u�miych niy na pokaz
Jak ko�dy kamy� �yje sfom troszkom �ot nos. |
12.
Loor ens D�x noh K�lle,
vum Zauber bess de Platt
Em Dunkele, em Helle,
wie sch�n ess doch uns Stadt! |
Paczonc s Deutza s jednyj stony Rynu na
drugo, na K�ln
jego �urokym som my sami ty� �oczarowani
czy je ciymno, eli dni,
O jak piykne je pszeca nase miasto! |
Sprobojcie se tysz jake� �piyfki na ta
�okazyjo pszigoutowa� - by sie pouwygupia�, po�mio�, poczu� sie kr�lym
na rowni s inszymi - tak sie �otstresujesz, a i powoli szacunku tysz
nabieresz do sfyj krainy - domowiny �lonskyj. S Tobom i insi p�jdom f Twoje
�lady.
Karneval w Heimacie albo karnawa� w
Domowinie czy prywatnej, lokalnej, ma�ej �ojczy�nie
13.
Colonia, du wundersch�ne Stadt am
Rhing,
be� unvergesslich d�m, d� einmol dich gesinn,
Die H�s�cher bunt om Aldermaat
Sin zeuge k�lscher Eigenaat
Et s�ht grad us em Dunkele,
als w�ren se am schunkele
se stonn su Kromm un scheef
als w�r�n se immer en d�r Seef
Colonia |
Colonia, ty cudowne miasto nad Rynym,
niy zapomnianym tym co cie ros widzieli
Te domki kolorowe na Starym Mie�cie
Co �fiatczom o jednorazowo�ci tfojej
Widzymy je teraz o zmroku,
jakby sie wszysko ko�ysa�o
akby sto�y ksziwo i na ukos
jakby wdycki by�a podchmielono ta
Colonia |
14.
Dat Glocke spill vum Rothunsturm.
H�t�ne wundersch�nen Klang!
Dat Glocke spill vum Rothunsturm
K�nnt ich h�re stundelang
�b� immer Treu� und Redlichkeit,
wie klingk dat doch su sch�n
wenn et och av zo donevven h�ut
sin dat echte k�lsche T�n |
Dzwony bijom i grajom na ratusza wie�y
Czy niy majom one cudownego klangu!
Dzwony d�wiynczom na ratusza wie�y
Mog�bych tak s�ucha� godzinami
Zawdy som nom wierne i poczciwe,
jak to sie piyknie s�ucho
kiedy sobie �od czasu do czasu rypnom
bo to som richtig z Colonii tony. |
15.
Am Dom zu K�lle, zo K�lle am Rhing
Do klinge de Glocke su pr�chtig un fing,
He wolle mer blive, he sin mer zo Huus
He kritt uns kein Deufel, kein Deufel eruus. |
Pszi katedrze w Kelle, w Kelle nad Rynym
Tam d�winczom se dzwony tak dumnie i fajnie,
Tu chcymy �osta�, tu my som i w doma
Tu niy dostanie nos �odyn diobo�, �odyn z inszych. |
16.
Ich m�chte zu Fu� nah K�lle jo’n
Wenn ich su an ming Heimat denke
Un sin d�r Dom su v�r mir stonn
M��ch ich direk op Heim anschwenke
Ich m�chte zu Fu� nah K�lle jo’n |
Wola po bosoku do Kelle i��
gdy o mojyj Domowinie my�la
i widza wtedy, isz katedra pszedy mnom stoji
Chca wyrtko i��, cho� tam mo�e i tysz niy pewnie
Chca po bosoku do Kelle drepta�. |
17.
Agripina Agripinensis,
wenn da ding P�nz s�hs, bes� de vun de S�ck
Agripina Agripinensis,
wenn da ding P�nz s�hs, h�lt�s do uns f�r jeck
doch dat ess no einmal Mode h�ck,
un mer han jo och en jecke Zick
Agripina Agripinensis. |
Agripina, ty staro rzymsko Agripinensis
jak widzisz sfe doros�e dziecka, jeze� w zocy
Agripina, ty staro rzymsko Agripinensis
jak ty tfe dziecka widzisz, �e my zwaryjowani?
tak to sta�o sie tysz modom dzisioj,
i momy, tak momy ten zwarijowany piykny czas
Agripina, ty staro rzymsko moneto - dynarze! |
18.
Ganz verr�ckt auf Mini bin i
Ver�ckt auf Mini bin i,
ei-jei-jei-jei
Da kommt man der Natur
so richtig auf der Spur |
Ca�kiym zwariowany na mini jo jes
zwariowany na mini je�ech,
ei-jaj, a-jaj, jaj
Pszes to som my bli�yj natury
i to na richtigym tropie. |
19.
O Mosella, du hast doch so viel Wein
O Mosella, trinkst du den Wein allein?
In deinem Garten Eden,
w�chst doch der Wein f�r jeden,
und ohne Wein kann ich nicht sein,
O Mosella |
O Mozella, w tobie je tyla wina
O Mozela, czy ty se pijesz to wino sama?
W twojim Ede�skim Ogrodzie
rosnom nam winogrona dlo wszyskich,
i bez wina niy mog�o mje by�,
O rzeko Mozello |
20.
Heidewitzka, Herr Kapit�n!
Mem M�llemer B��tche fahre mer su g�hn
M�r kann su sch�n em Dunkele schunkele
Wenn �vver uns de St��ne funkele
Heidewitzka, Herr Kapit�n! |
Hajdywiczka, wie�niaczka, panie kapitan
w �otce Millemajera p�ynie sie tak fajnie
mo�na sie pjyknie w ciemno�ci ko�ysa�
kiedy nad nami sie gwizdki rozb�yskujom
Hajdywiczka, wie�niaczka z kapitanem! |
21.
Wir sind die Eingeborenen von
Trizonesien
Heidi tschimmela tschimmela tschimmella bumm!
Wir haben M�gdelein mit feurig wildem Wesien
Heidi tschimmela tschimmela tschimmella bumm!
Wir sind zwar keine Menschen fresser,
doch wir k�ssen um so besser,
Wir sind die Eingeborenen von Trizonesien
Heidi tschimmela tschimmela tschimmella bumm!
Tschimm-bumm! |
My som urodzyni ze cony 3-ch kultur
Hajdi czimela, czimela, czimela, bum!
My tysz momy dzio�chy ogniste i s ikrom
Hajdi czimela, czimela, czimela, bum!
My niy som �odne ludo�ercy, jak my�licie,
tesz ca�ujymy, i to jeszcze lepiyj,
Bo urodzyni my som na granicy 3 kultur
Hajdi czimela, czimela, czimela, bum!
Czim-bum! |
Czy ta �piyfka niy pasuje do psziby�ych
przed 100 laty za chlebym ze Slonska, z ich Heimatu, krainy tszi
narodo�ciowej i jynzykowej, teroski do nowej - „ma�yj �ojczyzny”,
do Kolonii?
22.
Dlo �piywek czy wicof karnawa�owych pasuje
tysz krytyka stanu istniejoncego - wiync pasuje i to: Ksionc Ymil Szramek,
znany na calutkim Slonsku, zajmowou sie tysz gwarom s naszej domowiny. Jako
isz g�osi� kazania po polsku i niymiecku, nojwiyncyj f Katowicach - asz do
2.Wojny, pozwolom sie tysz teraz f tym jynzyku i Mundart-gwarze - pokoza�
jego tymatyka, kiero go tysz nurtowa�a - je to urywek s mojej publikacyji
„Reminiscencje �l�skie” - po polsku lub niemiecku.
Ks dr Emil Szramek zosto� wyniesieony jako
kandydat na o�tarze przez �ojca Swiyntego w 1999 r.
A tu fczujcie sie w sytuacja w naszym heimacie
po 1.Wojnie - �obraz �ubustfa s lot 20-ych. Tak pokozo� nom jedna s
cha�upek na wsi gorno�lonskej. Czy dzisioj na wsi dolno�lonskej niy jes
podoubnie, tych z ma�yj ojczyzny? W tyj animacji sprobowa� mo�ecie tysz
na�ladowa� g�osy tych wypowiadajoncych sie zwierzont domowych:
„Ein Hahn, eine Gans, eine Ente
und ein Auerhahn
begaben sich auf die Wanderschaft und gelangten zu einer armen H�tte.
Daraufhin folg der Hahn auf das Dach und rief:
„Wie lange werden wir hier verbleiben?” Die Gans antworte
ihm:
Den ganzen Tag - den ganzen Tag.
Vorauf die Ente sagte: -Quak -quak, -quak
Der Auerhahn ver�rgert und mit rotem Kamm gackerte mit Schmollen:
„Mag das der Teufel holen - mag das der Teufel holen.” |
„Jedyn kokot, jedna g�, jedna
kaczka i jeden indyk
poszli na wandern, a� przyszli do bardzo ubogiej cha�upy.
Tam kokot zafurgn�� na dach i zapio�.
„A d�ugo tu tak b�dziemy?” G� mu odg�ga�a:
Ca�y dzie�, ca�y dzie�
A kaczka jej przytakiwa�a tak, tak, tak, tak.
Ale pulok si� rozgniewa� i ca�y czerwony zawo�a�:
„Diabli by tu wytrzymali, diabli by tu wytrzymali”. |
(t�um.: P.K.Sczepanek, pisa�: E.Szramek)
Moj guter Freund, Herbert Ahlemeyer s jego
Heimatu, a mojyj teroski ma�yj �ojczyzny: Monheim am Rhein, (wele
Duesseldorfu) na ta okazyjo skry�li�, skomponowo�, za�piywo� i nagro� na
CD pora �piywek tysz na karnawal. Teroski momy ta mou�liwo�� sie s nimi
zapouzna� - troszka zwyczajof, historyji i psziwionzanio do Heimatu. Tak w
Domowinach �lonskich podoubnie mogom Slonzoki sfe mjejsca wychfola�, bo ci
gourol tego niey zrobi, do ich tam ma�yj �ojczyzny, kiero ino dojom, czyli
walczom na tyj „ma�yj”,kiej wielgo �ojczyzna je jusz „uziymniono”
w Nato, a naszo tradycja t�amszom, kiej swyj niy pokazujom, abo sie jej
wstydzom. I tak w naszyj historyji kultura pszichodzi�a zawdy ze Zachodu, ni
ze Wschodu, i tymu som tu �piyfki w niymieckim dialekcie.
23.
Wenn esch su an ming Boomberg denke,
wie et wor, am sch�ne Rhing,
kann man mer ja nix sch�n�res schenke,
als hie an diesem Platz zu sin ... |
Kiej� jo se o mojyj dzielnicy Baumberg
my�la
jak to bywa�o nad piyknym Rynym
i niy mogom mi nic inszego szynkno�
�od tego by na tym placu za� by�. |
En Boomberg am Rhing ben esch jebore,
dat es zwar schon paar Johre hin,
ming Muttersproch jeht nie verlore,
dat es jet wo esch stolz drop bin ... |
W Baumbergu nad Rynym jo �ech sie
urodzi�,
to jes w prowdzie wiela lot nazot,
moja gwara z Heimatu niy posz�a w niypamiy��,
i to je to z czego je�ech dumny. |
Esch kenn noch all die ahle Stro�e
vom Goldberg bes nom �hleloch,
wie et wor- kunt mer nit alles lo�e,
de Zick die �ndert manches doch! |
Jo znom jeszcze te wszyske stare
uliczki, zakontki
od „Z�otyj G�ry“ do „Sowiej dziury“
co kiedy� by�o, niy mo�e pszepa��,
Cho� kiej� czas zmieni� co� nieco� jusz! |
Fesch us dem Rhing- kunt mer noch esse,
2 Schokker loren op dem Strom,
dat han esch alles nit verjesse,
mer soh noch bes nom K�lner Dom. |
Ryby z rzyki Ryn, mog�e� jeszcze
je��
2 kutry walczy�y pod prond,
i tego wcale �ek niy zapomnio�,
kiej widzia�o sie asz Katedra K�ln w �oddali (20km) |
De Stro�ebahn- stets immer p�nklich,
von Monnem kom se laut und schwer,
und dat wor t�glich - 2 Mal st�ndlich,
die letzte Fahrt es lang schon her. |
A tramwaj wtedy zawdy punktualnie
z Monheim telepo� sie g�o�no i ciynszko,
i to by�o dziynnie - 2 razy w godzinie,
Ach ta ostatnio jazda by�a jusz tak downo. |
Die alten R�mer, wie mer wesse,
dat wor ne hochmoderne Stamm,
mer dont se h�ck mit mi vermesse,
die woren schon bei us em Hamm. |
To starzi Rzymianie, jak my to wiemy,
kierzy byli z modernego pochodzynia,
som dzisioj tysz do naszego porownanio,
Jako isz byli jusz w B�rgel-Hauzie - Hamm |
Alt Dionysius, die ahle Jasse,
op Bilder kann mer se noch senn,
och sch�ne Leeder wurden hie geschaffe,
Ihr we�t schon wat esch domet men. |
Stary Dionisjusza ko�cio� i stare
woko� uliczki
kiere na �obrazkach widzie� mo�na jeszcze,
kaj piykne �piefki sie zmy�la�o i �piywa�o
I wy wiycie, co jo pszes to se my�lo�. |
24.
Die Glocken von St. Gereon hant ne
sch�ne Klang,
sie schallen �wer d� ahle Maat
und klopfen am Schelmenturm an.
Und d� Rhing r�f us singem Bett
„wie fruh kann da sin, da sun�n Altstadt h�t“,
die Glocken von St. Gereon hant ne sch�ne Klang. |
Dzwony St.Gereona majom piykny klang
d�wiynczom ponad starym targowiskiym
i jak bije budzi wie�a Schelmenturm.
A Ren ob�apio nos swym korytem i psziwo�uje
„jak downi mog�o by� z ich starym miastym”,
Dzwony tego ko�cio�a majom piykny klang |
Die ahle Stro�e jeder kennt,
lenks und r�z vom Turm,
seit Kniprodes Zeiten gab es hier
doch so manchen Sturm.
Die Eiche op dem Kradepohl,
die Freiheit und die Putejass,
wo nur kann et sch�ner sin,
als en Monnem am Rhing? |
Te stare uliczki ko�dy tu zno�,
na prawo i lewo tyj wie�y,
od czasow ich Mistrza Kniproga z Malborku jak by�
cho� czasym i czynsto ze szturmym.
Tak dymbowa ga�y� nad „��wim stawym“,
czy wolno�� na Pute-gasse nasych poetow znom,
i kaj tak piyknie mog�oby by�
jak niy w Monnem am Rhein. |
Und f�hrst Du von Monnem raus en de
Welt,
fern von zu Haus,
pack desch dat Heimweh, brich�s af di Zelt,
nix wie nach Haus,
d� Schelmenturm hie jeder kennt,
mi H�z f�r Monnem brennt .... |
A jak wyparzisz z Monheim w daleki
�fjat,
daleko �ot cha�py,
zmogo cie tynsknota, to zwi� tfe namioty,
i nic inszego jak do cha�py,
kaj wie�a Schelmenturm ko�dymu znano,
i moje serce do Monheim rozpolo. |
Prawie wszysko je tu pedziane w nadry�skim
dialekcie, mowie potocznyj „Mundart”. Sto lot jus �piywane som
gwarom perfektnom, f tym fallu skry�lone na papiyrze, dlo �upamiyntniynio by
sie niy straci�y. Czynsto jedyn z K�lnu niy wiy co fansoli s D�sseldorfu,
bo tak som indiwidualne. A �lonsko tu gwara, sie niy dziwujcie, ech na gipko
tu pszeflancowo� s tego dialektu i niy je perfekt. Za to Wos pszeproszom, bok
kcio� Wos ino do tyj atmosfery hajmatofskyj s nad Rynu pszibli�y�. Tak
kou�dy teroski wiy, co za tymaty som f tyk �piyfkach. Taki �ek mio� cel. A
pszi �okazji i Wy to widzicie, isz w karnawale je ino einfachowe �ycie
pokozane - ale wdycki s mi�o�ciom do miejsca �urodzynio - domowiny, f ich
nomynklaturze do Heimatu. Insi ludziska to ino �opserwujom i fajnie tolerujom
te zwaczaje, niy bulom tego, co �fjynte �ot urodzynio i sie s tego niy
wyhihrajom!
I powiy�cie, jak ci komuni�ci mogli
tolerowa� tako podobno �lonsko mi�o�� do ziymi i tradycja, kiej oni sami
nom nowo kultura chcieli pszeflancowa�, ros za Sanacji pszi Gra�y�skim i po
45-ym pszez calutke 50 lot. Tak z �olym cza pedzie�, isz do dzisioj sie tak
tysz robi.
Wymy�lili f tym czasie pojy�cie „ma�ej
Ojczyzny” jako ersac do s�owa „Heimat” na G�rnym Slonsku.
My�la�a pszi tym prof.Dorota Simonides, pszipisa� to wszyskim mieszka�com,
czyli tym zasiedzia�ych �ot wiekof i tym co psziszli za robotom eli za
domkym po wygnanych dlo wygnanych z ich Kres�w. To pojy�cie pasuje jak ulo�
do pszibyszy, ale nie zasiedzia�ych autochtonow od wiekof f tyj krainie. Tak
podobnie przyjynto to pojy�cie i w Kielcach i Sosnowcu, Pomorzu czy Lublinie,
wszy�dzie - mimo isz tam jako takego „heimatu” niy by�o. Ale na
Gorno�lonskyj ziymi to pojy�cie „ma�yj �ojczyzny” niy pasuje.
O pszeproszom - pasuje dlo pszibyszy, ale niy dlo starych, tu urodzonych
Slonzokof. Bo tu wykludzi�y sie dwa charaktery ludzi, tych pszibytych i tych
od dawna zasiedzia�ych. Dlo tych zasiedzia�ych, abo tu urodzonych pasuje jak
ulo� s�owo s�owia�sko-�aci�ske ino „Domowina”. I niy pasuje
�odno inszo nazwa probowano z przymiotnikiem: „lokalna” (wg. dr
J. Ziembi�skiego), eli „prywatna” (wg. prof.M.Szczepa�skiego),
eli „ma�a” (wg. prof. D. Simonides) - do tyj „Ojczyzna”.
To pszibysze muszom „walczy�”, by sie tu wgry��, jak za czasof
prawie wielkej �fjetno�ci wiekiej Ojczyzny. Tu zasiedzieli nie walczyli i
niy walczom, bo som na sfojim, cho� w mniejszo�ci i polskiej i niymieckiej i
tysz czeskej, �lonskyj.
A jo w Niemcach jak i insi ze Slonska abo i ci
Polacy w „Polonii” mieszkomy tu nie w Heimacie a w „ma�yj
�ojczy�nie” - bo tu my walczymy o sfa sztella, Geld, o stosunki z tu
zasiedzia�ymi od wiekof. Tak samo je teras na Slonsku - ino isz pszibysze som
wiynkszo�ciom i �oni dyktujom, a Slonzok siedzi jak mysz pod miet�om i niy
chce sie wyrychli�, byk piero�sko pedzio�.
I fto mo dba� o �lonsko tradycja - jak
wiynkszo�� jom t�amsi, tworzonc nowe dziwolongi z wyuczonym jak papuga u
aktorof z literom „�”. Nadzieja f tych jusz na Slonsku urodzonych
(co wida� tysz w Niemcach), isz wstydzom sie starych tradycji sfych pszodkof
(Lwowiak�w w Polsce czy Slonzok�w w Niemcach) - wchodzom w nurt Landu eli
krainy gdzie sie urodzili.
W nich je nadzieja, isz na G.Slonsku zacznom
nawroca� do tradycji tej ziymi - by w Europie sie pokoza� - „ja,jo je
ze Slonska”, tego jusz 800 lot w Europie, do kieryj teroski za� idymy.
I tak mo�na z dumom i podniesionym czo�ym popaczi� w �oczy i zadziwia�
pszisz�ych tu u nos Europejczykof, do kierych my sie wszyscy zaliczomy. -
Robcie to pszinojmniej na karnawale - mo�e sie poleku s tego letargu
�obudzicie! Tego wom winszuje s karnawa�owym HELLAU.
Peter Karl Sczepanek
den 6.1.2002
|
|
|