Z biegiem Rudy
Drodzy
Czytelnicy!
Prezyntujymy Wom dzisio ksion�ka "Z biegiem Rudy", kierej autorym je
Bogdan Dzier�awa ze Rybnika-Chwa�yncic, laureat wielu �lonskich konkurs�w literackich. Jego opowiadani "Stary
dymb" by�o zamieszczone w ostatnim numerze "Echa �lonska". W nastympnych numerach bydziecie mogli
poczyta� inksze konski ze dzisio prezyntowanej ksion�ki, kiero idzie kupi�, tak jak i inksze pozycje �lonskigo
wydawnictwa Itatis, we ksiyngarniach na terynie �lonska.
LeChris
Od autora
Rostomajnte som rzyki na �wiecie, ale dycko jedna jest twoja, to ta nad kerom �e� sie
urodziy� . Cho�by� potym widzio� tysi�c inkszych, zawsze bydziesz ta nojpiykniejszo pamiynto�, chocio� by wed�ug
tych drugich jak przikopka wygl�da�a .
Wiela ludzi przez co�ki �ycie po �wiecie wandruje i w rostolicznych rzykach nogi
moczy, ale ta , do keryj piyrszy roz sie wlaz�o i poczu�o sie jeja zimno woda ma�ymi no�kami , do tyj dycko wrocajom.
Znom takich, kerzi prawie wiynkszo�� �ycio prze�yli nad Renem, Tamizom i nawet nad
takimi, w kerych krokodyle p�ywajom, a jednak jak ich tynsknica wziyna, to nad ta ma�o, biydno i wymynczono Ruda
wrociyli. Niy dziwia sie tymu, bo tu sie urodziyli i tak jak jo czy Ty, ty� piyrszy roz nogi zatonkali w tyj rzyce.
Jaki� m�dry filozof pedzio�: ”Nigdy sie dwa razy do tyj samyj rzyki niy wlazuje”
- to jest niby prowda, bo woda, tak jak wszystko w �yciu nigdy w miejscu niy stoji: ”Wszystko p�ynie” -
pedzio� za� inkszy m�drala.
Ta rzyka o keryj moga pedzie�, �e jest „Moja”, mo a�e dwa �rod�a ,
jedne w Rudziczce, a drugi w Baranowicach.Bezma�a kedy� z jednego miejsca wylatowa�a,ale piyrsi ludzie,kerzi sie nad
tym �drzod�ym osiedlyli,dycko haja robiyli miyndzy sobom.Jedni zaczli kopa� przikopka ku dzisiejszyj Rudziczce,a
drudzy ku Baranowicom.Przi tym robiyli se na z�o�� i �eby do jejich osady wiyncyj wody �yny�o,to coroz g�ybszo ta
swoja przikopka kopali. Potym zaczli stawy kopa�, �eby na forant wody nazbiyra�, jak suche lata bydom. Tak to d�ugo
twa�o,�e sie im roz �drzod�o straciy�o i �odyn wody ni mio�,wysch�o i fertik! Ponboczek sie niy poradziy� d�u�yj
tyj swadzie prziglonda� i pado�: Kiej sie niy poradzicie pogodzi�,to teraz bydziecie musieli d�ugo pokutowa� i
czeka� a�e sie wom nowe �drzod�a poko�om - i tak sie sta�o.Jedne wybiy�o w dzisiejszym „Baranioku”, a
drugi tam kaj jest Rudziczka dzisioj.Od tego czasu sko�czy�a sie swada o woda.Tak rzyka rozdwojono spotka�a sie kole
dzisiejszego Klyszczowa,kaj miyszkali bardzij zgodni ludzie i do dzisioj Ruda leci se spokojnie a� do Odry .Rostomajntych
potym dziejow sie doczeka�a i nie jedno widzia�a, ale �eby sie doczeka�a takich czasow,�e ludzie jom tak
zgizdrzom,tego �odyn niy przipuszczo�.
Marnie dzisioj wygl�do, ale jeszcze niy tak downo by�a piykno i czysto. To w nij �ech
sie p�ywa� nauczy�, piyrszy roz �aba widzio�, piyrszo w �yciu ryba do rynki chyciy�. W nij ty� �ech sie topiy�,
jak mie kolega pyrtny� z brzegu do wody na naszyj piyrszyj, samodzielnyj wyprawie. Nad tom rzykom rostoliczne �ech
chwile prze�y� i rostomajnte cuda sie dzio�y. Roz piykne o kerych sie co�ki �ycie pamiynto i godo, drugi roz smutne
i brzidkie, o kerych sie zapomino i niy wraco sie do nich.
O tych zdarzyniach, kere sie tu dzio�y nad Rudom, abo sie mog�y zdarzi� a sie niy
zdarzi�y, kere sie mo�no dziepiyro zdarzom - pisza w tyj ksi��ce.
Utopki, Strzigi, Jaroszki, Skarbniki, Meluzyny, Klynkanice i inksze jeszcze straszki,
dycko �y�y nad Rudom i jeji dop�ywami. Nad Rudom ty� od pocz�tku �yli ludzie w zgodzie i niyzgodzie z tymi
straszkami. Jedni sie boli tych straszkow, inksi sie �nich �mioli, a jeszcze inksi snochwiali i opowiadali drugim
niystworzone rzeczy o nich. Jo nole�a do tych, kerzi s�uchajom, czasym snochwiajom te rostoliczne bojki i potym na
papior przenoszom. Jak by cz�owiek nic niy robiy� i niy wynochwio�, to by mu �le by�o na ziymi.
To co tukej pisza niy zawsze jest prowdom, ale jak by prowda napisa�, to ty� by niy by�o
przijymne. Dejmy na to, �e sie napisze o tym, �e na naszych oczach ginie prziroda. Czysto woda w Rudzie, Nocynie ,Kokocince
i wszystkich inkszych dop�ywach zamiynio sie w gnojowa. (To jest za ma�o pedziane, bo gnojowom, takom prawdziwom, to
idzie podlywa� w zegrodce, a to co w tych naszych rzykach p�ynie, to by sie yno nada�o fotografowi na wywo�ywanie
zdjy��).
Te rostomajnte ro�linki, kwiotki, grziby, ryby, zwierzina i ptoki - kere ros�y, chodzi�y,
p�ywa�y i furga�y w naszych lasach i wodach, to sie tracom na naszych oczach. Powiydzcie, �e to som tymu winne te
straszki? Bo to one hajcujom w piecach plastikowymi flaszkami, oponami i do tego spuszczajom olyj i myjom auta w rzykach.
To te gizdy ladujom rostomajnte charbozie do plastikowych miechow i wywo�om w nocy do lasa, niyroz blank nowym autym.To
som nowoczesne „STRASZKI” i o nich w tyj ksi��ce nic niy stoji. O takich to niy idzie ani bojki napisa�,
wica u�o�y� ani �piywki, bo by sie czu�y ura�one. Przez to pisza o tych, kere jeszcze za dziecka pamiyntom, abo ty�
o nich s�yszo� od starszych. Do tych straszkow zawsze byda tynskniy� i o nich dycko byda dobrze godo�.
Ludzie,kerzi w tyj ksi��ce som przibrani ,�yli miyndzy tymi straszkami i nikere
opowiostki som na prawdziwych zdarzyniach oparte. Jedne opowiastki za� som smy�lone,ale mog�y sie zdarzi�, bo ty�
trocha prowdy w nich jest. Nazwiska i miana , ty� nikere som prawdziwe a nikere do niypoznaki zmiynione, po to,�eby �ostudy
niy by�o jak by sie kery czu� ura�ony.
Niy taki jest cwek tego mojigo pisanio,yno taki,�eby sie prziczyni� do tego,co by ta
nasza godka w jakim� malutkim �dziebe�ku od zapomniynio uratowa�. I drugi cel,to taki,�eby ta nasza prziroda
szanowa�,bo tego co teraz �niom wyrobiomy,nasze przisz�e pokolynia nom niy wyboczom.
Mo�no sie juza� cz�owiek doczeko, �e ujrzy przez czysto woda dno Rudy ,szpacyruj�ce
po nim raki i szpluchaj�ce sie w nij bajtle,kere po wielu latach bydom do tyj rzyki tynskni� i nowe ksi��ki o nij
pisa�?...
Nad Rudom
Nad Rudom mi �y� trefiy�o
Bo tu �ech sie urodziy�
Nad brzyg tyj rzyki w Maju,
Ze starkom po kwiotki �ech chodziy�.
�o�te kaczy�ce, modre „�abi oczka”,
Kwiycio zatrzy�siyni
Przeplotane miyndzy sobom
Kry�y sie w zielyni.
Woda jak p�aczki czy�ciutko
Po cichutku pluska�a,
Wylynkane przez nas �aby
Do siebie wo�a�a
Na samym dnie po piosku
�opaczne raczyce
Z dzieciami pod �ogonym
Szpacyrowa�y w rzyce.
Za nimi drobne rybki
Co�kimi chormijami
Podane do przecink�w
Z czornymi �oczami.
Lecy kedy nad wodom
Wa�ka wielnosko przelecia�a,
Kolorowo choby dynga
Muszki w lufcie chyta�a.
Nad g�owom gibko przelecio�
Wrzasklawy zimorodek
Ani kulka modro praskny�,
Do Rudy w som �rodek
Wyfurgny� chnet do gory
W dziubie co� niesie,
Ma�ego ruzika dlo m�odych
Nad urwisko w lesie.
Wszystko nad Rudom za serce chyta�o
Tu wszystko znajome mi by�o.
Ko�dy kamiy� i krzoczek sie zna�o
I piosek, po kerym sie boso chodziy�o.
Dzisioj inaczyj cz�owiek patrzy,
Inaczyj ty� wyglondo prziroda,
Ju� raki niy szpacyrujom po dnie
Bo w Rudzie niy ta sama woda.
Zmiyni�o sie wszystko na tyj ojcowi�nie
I mo�no bardzij sie zmiyni,
Ale tukej �ech sie urodziy�
I pszaja tyj naszyj,rybnickij ziymi.
Bogdan Dzier�awa
